Gelukkig weten Amerikanen niet te veel over Belgische politiek. Na een satelliet-interview met ‘De Zevende Dag’ vroeg de cameraman op het dak van het CBS-gebouw mij of Brussel naast Belgie lag. Hij had gehoord dat beide iets met elkaar te maken hadden.
‘Bestaat België nog?
Zodra ik echter een politiek geinteresseerde Amerikaan ontmoet, volgt ondermijdelijk de vraag of Belgie nog bestaat. Ik dedramatiseer en antwoord dat Belgie zes regeringen heeft en er slechts één in moeilijkheden zit. Kortom: ‘Belgium is not yet running out of governments’. De verbazing over het aantal regeringen is meestal ook het einde van de dialoog.
De one liner waarmee ik de situatie probeer te redden, neemt natuurlijk niet weg dat er wel degelijk een probleem is. Internationaal wordt Belgie gezien als een land dat bezig is te verdwijnen. Het is een Kingdom in its final days.
‘België is afgelopen’
Het duurde lang voordat de internationale pers in de gaten had hoe ernstig de politieke crisis in Brussel was. Daarna kwamen alle grote Amerikaanse kranten met verhalen over het uiteen vallen van het land. De publieke opinie vatte de toestand met gekende haast samen: ‘Belgie is afgelopen, volgende onderwerp graag’.
Een internationaal handelsmerk
De federale structuren zijn natuurlijk wat taaier dan buitenstaanders denken maar zelfs de meest geoefende Wetstraat deskundige kan niet meer ontkennen dat het ‘Belgisch model’ vastzit. Tot voor kort was dit model een internationaal handelsmerk.
Ik herinner me hoe Jos Chabert, als Brussels minister voor het leven, naar Jeruzalem reisde om het Belgische model aan te prijzen voor de co-habitatie van Joden en Palestijnen. Ook in de Balkan crisis dook het ‘Belgisch model’ regelmatig op als modus vivendi voor bijvoorbeeld Bosnie-Herzegovina.
Zelfs de vroegere secretaris-generaal van de VN, Kofi Annan, zag het Belgisch model als oplossing voor de jarenlange blokkade in Cyprus. Het Belgisch model had dus een intrinsieke waarde.
Bouwstenen
Eerlijk gezegd, zitten er in het Belgisch model veel bouwstenen voor het construeren van een maatschappij met bevolkingsgroepen die om één of andere redenen fricties hebben. Denk maar aan de scheiding tussen zaaks- en persoongebonden materies. Daarmee kan men een culturele autonomie bewaren binnen een samenleving die één fysieke infrastructuur veronderstelt.
Voor Sarajevo is zoiets nu een oplossing. Ook in Kosovo zal de EU elementen uit het Belgisch model voor de dag moeten halen om een samenleving levenswaardig te houden, naast uiteraard de financiele steun.
Geen exportmiddel meer
Maar de voortdurende crisis heeft het ‘Belgisch model’ als exportmiddel kapot gemaakt. Een Belgische minister van Buitenlandse Zaken moet nu in het buitenland uitleggen dat Belgie nog bestaat. Ook de premier krijgt overal vragen. Tijdens een bezoek aan de Algemene Vergadering van de VN moet dat vrij irritant zijn geweest.
De lamme en de blinde
En ook het internationale zakenleven vraagt zich af hoe het nu eigenlijk zit. De buitenwereld ziet dat er in dat model ergens een ongeneesbaar virus van splitsing zit. De politicus die nu naar Israel, de Balkan, Congo of Cyprus trekt met het ‘Belgisch model’ wordt weggelachen. Zo gaat De Gucht geregeld naar Congo om te spreken over nationale eenheid. Dat is gelijk de lamme die de blinde vertelt hoe hij de marathon kan winnen.
Derk Jan Eppink
.jpg)
