Staten vormen de belangrijkste spelers in internationale betrekkingen, maar toch is er geen eensluidende definitie van het begrip "staat".
Algemeen wordt een moderne staat omschreven als een politieke autoriteit die de soevereiniteit heeft over een bepaald gebied.
De Duitse politieke economist en socioloog Max Weber (1864-1920) omschreef een staat als "een entiteit die een monopolie heeft op legitiem gebruik van geweld".
In internationaal recht wordt vooral de definitie van de Montevideo Conventie van de Rechten en Plichten van Staten uit 1933 gehanteerd.
Volgens die conventie moet een staat beschikken over een grondgebied, een permanente bevolking en een regering "die relaties kan onderhouden met andere staten".Wat verder in de conventie wordt nog een voorwaarde vermeld: de erkenning door andere staten.
Hoeveel staten er nodig zijn voor een erkenning, wordt echter niet gegeven en dat laat ruimte voor veel discussie in de internationale politiek.
Steeds meer staten?
Wereldwijd zijn er ongeveer 200 staten. De meesten zijn lid van de Verenigde Naties, maar dat VN-lidmaatschap bepaalt niet of een gebied een staat is of niet.
Over de erkenning van de meeste landen zijn er weinig of geen problemen, maar er zijn een aantal typische uitzonderingen.
Zo wordt de Turkse republiek in Noord-Cyprus enkel door Turkije erkend, het land dat dat gebied sinds 1974 bezet en afgescheiden houdt van de rest van Cyprus.
Een ander opvallende is Taiwan dat slechts door een twintigtal kleine landen officieel wordt erkend als "Republiek China", maar wel officieuze relaties heeft met de meeste andere landen.
Er zijn nog een paar knelpunten: in het noorden van Somalië zijn sinds het begin van de jaren 90 Puntland en Somaliland de facto onafhankelijk.
Zelfbeschikkingsrecht of territoriale integriteit?
Dat de onafhankelijkheid van Kosovo zoveel stof doet opwaaien, is vooral het gevolg van de angst van veel landen voor afscheiding van eigen minderheden.
Ook na de voor Moskou traumatiserende ontmanteling van zijn Sovjet-imperium streven onder meer Tsjetsjenië, maar ook andere deelrepublieken in de olierijke Kaukasus naar onafhankelijkheid.
Anderzijds gebruikt Moskou de verdoken steun aan afgescheiden gebieden van Georgië zoals Abchazië en Zuid-Ossetië om die vroegere Sovjetrepubliek onder druk te zetten.
Dezelfde vrees bestaat in China, dat zijn greep op door andere volkeren bewoonde gebieden bedreigd ziet in het Turkse Xinjiang, Binnen-Mongolië en Tibet.
Zelfs in de Europese Unie staat het begrip territoriale integriteit vaak tegenover het principe van het zelfbeschikkingsrecht van de volkeren, nochtans een westers principe sinds de Eerste Wereldoorlog.
Zo wil Spanje Baskenland en Catalonië niet loslaten, zitten Slovakije en Roemenië met een grote Hongaarse minderheid en Griekenland met een Turkse, wat de verdeeldheid in de EU verklaart.
Jos De Greef
Volk, word staat! De oude eis
nu in de felle gebiedende wijs
eindelijk, eindelijk eindigt de tijd
van uw beschamende horigheid
en eindelijk neemt gij het lot van uw land
stevig in eigen hand!
Volk, word staat!
.jpg)
