Het onafhankelijkheidsreferendum of de institutionele chaos
Het parlementaire zomerreces, de ‘deadline der deadlines’, nadert met rasse schreden. Eén jaar na de verkiezingen de communautaire beloftes verder uitstellen is geen optie, het spook van een nieuw ‘derde-fase-van-de-staatshervorming’-debacle dwaalt daarvoor nu al te griezelig rond in de rangen. Toch lijkt de kans op een hernieuwde Pax Belgica zo goed als onbestaande. Een referendum over Vlaamse onafhankelijkheid kan een uitweg bieden.
Een grote stap voorwaarts in de hervorming van de Belgische Staat blijft voor Vlaanderen noodzakelijk en voor de Franstalige politici ondenkbaar. Om nog maar te zwijgen over het dossier Brussel-Halle-Vilvoorde, de splijtzwam van België. De ondertussen beruchte ‘note pedagogique sur B-H-V’ van de PS zegt het allemaal. Het gaat hen niet in de eerste plaats om de (overwegend blauwe) Franstalige kiezers uit de Vlaamse Rand, het gaat de Franstalige socialisten om het vrijwaren van de Franstalige claim op Vlaams grondgebied in het post-België scenario. Vice-premier Laurette Onkelinckx kon het niet beter verwoorden toen ze onlangs in een interview met De Standaard (31/05) het volgende zei: “Brussel-Halle-Vilvoorde gaat over: hebben Wallonië en Brussel al dan niet een aparte toekomst? BHV gaat natuurlijk ook over de verdediging van de Franstaligen die in de Rand leven, maar dat is niet de kern van de discussie. Wie in Vlaanderen nog gelooft dat het over het inschrijvingsrecht voor Franstaligen uit de Rand gaat, begrijpt niets van de gevoeligheid van de francofonen. BHV is echt veel fundamenteler dan dat. Dat maakt de discussie zeer moeilijk.” En dan te weten dat elk ‘inschrijvingsrecht’ voor de Vlaamse partijen al zo goed als onbespreekbaar is…
Kortom, de toestand is uitzichtloos. Nieuwe federale verkiezingen dan maar? Afgezien van het feit dat nieuwe verkiezingen de communautaire tegenstellingen enkel maar zouden vergroten, zijn ze ook juridisch heel erg controversieel. Dat bleek enkele weken geleden nog maar eens op de studiedag naar aanleiding van het 40-jarig bestaan van het Instituut voor Constitutioneel Recht van de KULeuven. Hoewel onderzoekster Evelyne Maes met overtuiging de stelling verdedigde dat nieuwe verkiezingen zonder een gesplitst B-H-V misschien wel ongrondwettelijk zijn maar simpelweg niet kunnen worden tegengehouden, kreeg ze ferm de wind van voor van enkele collega-juristen. Vooral prof. dr. em. Hugo Vandenberghe kon zich helemaal niet vinden in haar redenering. Hij beweerde met grote stelligheid – internationale verdragen en normen in de hand - meer dan voldoende juridische argumenten te kunnen aanhalen om deze eventuele verkiezingen te doen kelderen. Als senator van CD&V en dus sterk betrokken partij, blijft het natuurlijk de vraag of hij, eens het zo ver is, dit ook effectief zal doen.
De giftigste adder onder het gras zou wel eens van de lokale besturen en van de kiezers zelf kunnen komen. Zo wees Luc Deconinck (jurist en voorzitter van vzw De Rand) op de mogelijks enorme organisatorische problemen in Halle-Vilvoorde. Het feit dat quasi geen enkele dienstweigeraar (van 10 juni 2007) veroordeeld werd, zal ongetwijfeld bij veel Vlamingen de vastberadenheid en de verbetenheid om deze ongrondwettelijke verkiezingen te boycotten een enorme ‘boost’ geven. De opmerking op de studiedag dat België, indien het nieuwe verkiezingen zou organiseren zonder het arrest van het Grondwettelijk Hof uit te voeren, zich in een onvoorzienbare chaos stort en afdaalt tot het niveau van een ‘bananenmonarchie’ kon op algemene bijval rekenen… En wat te denken van een scenario waarbij een aantal (oppositie)partijen hun kiezers formeel oproept om deze verkiezingen te boycotten door niet te gaan stemmen?
Neen, nieuwe verkiezingen zonder splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde zijn in alle opzichten ondenkbaar. Trouwens, ook de terugkeer naar de oude arrondissementele kieskringen (het stokpaardje van de Franstaligen) is juridisch al even wankel en zal ongetwijfeld leiden tot nieuwe procedures voor het Grondwettelijk Hof, niet het minst ingeleid door de Vlaamse Beweging.
‘Rien ne va plus’ of de totale uitzichtloosheid dus, of toch…
Misschien kan een volksraadpleging of referendum duidelijkheid bieden over de toekomst (of het einde) van België? Wij stellen alvast voor om, indien de communautaire onderhandelingen tegen het zomerreces tot niets leiden en een ‘majeure’ institutionele crisis onafwendbaar is, in het najaar een referendum te houden over de Vlaamse onafhankelijkheid. De stemming zou gaan over de vraag of de Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement onderhandelingen moeten beginnen over de onafhankelijkheid van Vlaanderen. Dit referendum wordt gehouden in de Vlaamse Gemeenschap (uiteraard ook bij de Brusselse Vlamingen) maar is niet-verplicht en niet-bindend. De kiesvoorwaarden zijn dezelfde als bij de verkiezingen voor het Vlaams Parlement. Voor Brussel wordt er een specifiek voorstel uitgewerkt dat zowel de functie van Vlaamse hoofdstad als de rechten en vrijheden van de Brusselse Vlamingen vrijwaart. Dit laatste kan op basis van een vrije gemeenschapskeuze tussen de Vlaamse of de Franse Gemeenschap.
Vlaanderen zou uiteraard lang niet de eerste deelstaat zijn die een onafhankelijkheidreferendum organiseert. Zo gingen o.a. Quebec, Ierland, Montenegro, Slovenië, Estland, Letland, Litouwen en Kroatië ons voor, Baskenland, Groenland en Schotland volgen binnen afzienbare tijd.
Voor alle duidelijkheid: Vlaamse onafhankelijkheid lost niet alle problemen op, maar schept wel het enige werkbare kader om de uitdagingen echt aan te pakken. Het is in elk geval een veel betere optie dan de institutionele chaos die op ons afkomt lijdzaam te ondergaan. Of, om het met de woorden van Eric Van Rompuy (CD&V) te zeggen: ‘Er ligt een Staat op sterven, twee volkeren zullen erven.’
Theo Francken
Karl Vanlouwe
Matthias Storme
Dominick Vansevenant
Bart De Valck
Guido Moons
Peter De Roover
(De auteurs zijn actief in de Vlaamse Beweging en schreven deze bijdrage in eigen naam.)
.jpg)
