De open brief aan den Koning werd gevolgd door een reeks onzinnige straffen vanwege de leger-overheid. De onderdrukking trad in het stadium van het stelselmatige. De volgende brief plaagt dezen toestand aan en onderlijnt de diepe tragiek van het Vlaamsch offer aan den Ijzer.
II.
aan den OPPERVELDHEER VAN 'T LEGER, KONING ALBERT.
Augustus 1917. (*)
Augustus 1917. (*)
Wij, Vlaamsche Soldaten, richten ons weerom tot Uwe Majesteit.
In onze oprechtheid hebben we U, Sire, als aan onzen vader aks veropenbaard wat op ons drukte, al de grieven kenbaar gemaakt die ons 't leven in 't leger onrechtmatig bezwaarden es 't evenwicht in 't leger dreigden te breken. Wij hadden op een
akkoord gehoopt en het is niet gekomen. Welke de redenen zijn van Uwe Majesteit om te zwijgen onderzoeken wij niet;
Uwe Majesteit kan er misschien hebben, doch wij hadden redenen waaraan we niet verder konden wederstaan om te spreken. Onrecht weegt zwaarder dan oorlog ; onrecht onder den oorlog is raad van nog zwaarder onrecht na den oorlog ; onrecht draagt geen vrij volk, draagt bizonderlijk niet een volk aan wien zijn Koning heeft geroepen : « Vooruit ten oorlog voor de Eere ! » In plaats van een antwoord is een reeks straffen gekomen. Wij hopen dat dit niet het antwoord van onzen Koning is en dat ze niet geschieden In Zijn naam, en wij roepen dus tot U : « Sire, weet Gij dat Vlamingen gestraft worden omdat ze tot U spreken? Weet Gij dat kleine reglementjes tegen 't groote Recht van Uw volk ingeroepen worden ? Weet Ge dat kleine sterretjes (l) de groote zonne van 't Recht willen beletten weldoende en glorierijk te stralen ? »
Zie, lang reeds werden de Vlamingen gestraft die voor 't Volk voelden, Hem zijn Recht voorhielden en Hem een menschwaardige behandeling wilden bezorgen ; die zitten te Auvours en elders (2), die mogen bij ons niet zijn, die mogen ons geen klaarte geven. De sterren zijn benauwd voor de zon !
Verder werd alle Vlaamsch leven op 't front belet; studiebonden afgeschaft, alle uiting van Vlaamsch intellectueel en wetenschappelijk leven tegengegaan; de Vlaamsche stemmen gedempt, immer maar voortgedempt ; de gazetten en frontblaadjes aan de willekeurige censuur onderworpen. Een Vlaming mag enkel armen en beenen en bloed hebben, geen hersenen in zijn hoofd, geen oogen in zijn kop, geen hart in zijn lijf.
Nu eindelijk omdat wij wel moesten neven de censuur stappen om tot U, Sire, te spreken ; — en moet er wel censuur- bestaan tusschen een Volk en Zijn Koning ? — regent het straffen op degenen die meer of min verdacht zijn van 't woord tot U gericht, in alle regimenten te hebben verspreid, 't Meest op de intellectueelen onder ons vallen ze ; niemand mogen we dus hebben die voor ons voelt en denkt en in den uitersten nood spreekt.
Sire, dit verbittert ons. Zegden diezelfde intellectueelen ons niet dat wij moeten in den rechten weg blijven, dan weten wij niet waar onze woede ons zou drijven.
Wij protesteeren dus tegen deze straffen ; er lag in onzen brief tot U niets oproerigs, alleen 't grootste vertrouwen. Wij vragen dat hierom niemand, zelfs geen de minste straf of verplaatsing, geen blootstelling aan meer levensgevaar zou oploo-pen, maar eerder belooning krijge. Ze doen toch maar voor
ons wat al de leiders van alle Volkeren nu zeggen te doen : Strijden voor 't Recht en 't beginsel der kleine volkeren en der kleine nationaliteiten. (2)
Majesteit, waar wordt de koninklijke stempel koninklijker aan vastgehecht dan aan 't Recht ? Waar geeft hij meer glorie, waar wekt hij meer liefde ?
Geef ons recht, bescherm ons recht; de geschiedenis zal U hierom grootheid geven en Uw Vlaamsch Volk eeuwige erkentelijkheid.ons wat al de leiders van alle Volkeren nu zeggen te doen : Strijden voor 't Recht en 't beginsel der kleine volkeren en der kleine nationaliteiten. (2)
Majesteit, waar wordt de koninklijke stempel koninklijker aan vastgehecht dan aan 't Recht ? Waar geeft hij meer glorie, waar wekt hij meer liefde ?
Geef ons recht, bescherm ons recht; de geschiedenis zal U hierom grootheid geven en Uw Vlaamsch Volk eeuwige erkentelijkheid.
(*) Deze brief verscheen op 2 bladzijden polycopiedruk, formaat propatria. (zie fotografische afdruk van de eerste bladzijde in deze brochure).
( l) Men herkent de graden der officieren aan 't getal sterretjes die zij op d*n kraag der vest dragen.
(2) In het Kamp van Auvours (Sarthe) was een strafkamp, omgeven met afsluiting waarin de gestraften opgesloten zaten. Daarover meer in een de brochure.
(2) Zinspeling op een beginselverklaring van Wilson, toen President van de Vereenigde Staten.
Bron: "Bijdragen tot de geschiedenis van de Vlaamsche IJzertragedie - De open frontbrieven" Vereeniging zonder winstbejag "Bedevaart naar de graven van den IJzer" - Augustus 1917
.jpg)
