Dit is een brief van Ward Robert, tot voor kort lid van de algemene vergadering van het IJzerbedevaartcomité.

korte inleiding en schets van de situatie

Een korte historiek: de IJzerbedevaart ontstaat in de jaren twintig als een manifestatie om de frontsoldaten te herdenken. De bedevaart krijgt vrijwel onmiddellijk een Vlaams karakter. De eerste IJzertoren werd gebouwd in Kaaskerke.
Het gebeuren heeft in de jaren dertig en veertig te "lijden" onder de opkomst van het fascisme, de tweede wereldoorlog en de repressie. De eerste toren wordt in 1946 gedynamiteerd door de helden (kuch) van de weerstand met behulp van de Belgische staat en in 1948 wordt de eerste bedevaart na de wereldoorlog gehouden bij de resten van de eerste toren. De tweede, grotere toren herrijst in de jaren vijftig boven de West-Vlaamse akkers. Vanaf 1948 tot eind jaren tachtig loopt het vrij goed met de IJzerbedevaart. In 1989 wordt Lionel Vandenberghe, nu spiritist, voorzitter van het comité. Op zich was hij niet zo'n slechte voorzitter, maar onder zijn bewind worden de eisen van de frontsoldaten (Zelfbestuur - Nooit meer oorlog - Godsvrede) hertaalt in Vrede - Vrijheid - Verdraagzaamheid. Ook worden verschillende gebruiken, ik denk aan de Eed van trouw en het Zuid-Afrikaanse volkslied, geschrapt uit het programma onder het mom van vernieuwing. Het IJzerbedevaartcomité voert een voor sommigen té progressieve koers. Er ontstaat protest. De bedevaart van 1996 wordt verkracht door vuistslagen en tromgeroffel. De tweespalt binnen de Vlaamse beweging, die sinds de tweede wereldoorlog altijd al heeft bestaan, wordt maar weer eens pijnlijk duidelijk. Door het electoraal succes van het Vlaams Blok voelen de groepen die vrijwel rechtstreeks aan die partij gebonden zijn zich versterkt en eisen hun plaats op binnen de Vlaamse beweging. In 2003 wordt de eerste IJzerwake, de radicaal-rechtse tegenhanger van de IJzerbedevaart georganiseerd.
De IJzerbedevaart zwakt verder af. De IJzerwake radicaliseert.
Momenteel is Walter Baeten voorzitter van het IJzerbedevaartcomité. Het comité zet zijn progressieve koers verder.

Aan de leden van de algemene vergadering van de vzw Bedevaart naar de Graven van de IJzer.

Na de bijeenkomst van de algemene vergadering van het bedevaartcomité, vorige zaterdag, ben ik met een wrang gevoel in mijn wagen gestapt. Een dom onderwerp, als het ontwerp van de IJzerbedevaartaffiche, heeft het ware gezicht van velen van jullie, in de algemene vergadering, bloot gelegd. Wij, die ons het IJzerbedevaartcomité noemen, en dwepen met de slogan " Vrede Vrijheid en Verdraagzaamheid ", moeten dringend eens de hand in eigen boezem steken. Ik was ten zeerste verontwaardigd toen ik de storm van reacties hoorde op de affiche die ik voorstelde.
Onze eigen IJzertoren, zelfs het profiel ervan, of een Vlaamse Leeuw zijn zaken die er niet meer op thuishoren, de affiche moet een duidelijk signaal van vernieuwing met zich mee-dragen om nieuwe mensen aan te spreken, zo verwoordde het de voorzitter. Het meeste van al was ik verontwaardigd en heel diep geraakt toen ik in de vergadering de reactie hoorde op de twee kinderen die op deze affiche afgebeeld stonden, mijn eigen kinderen nota bene.
’t Is weeral een blonde " Van verdraagzaamheid gesproken ". Je reinste racisme noem ik het, zet er maar een allochtoon op, dat moeten we allemaal pikken maar een blond meisje dat mag in geen geval. Sorry collega’s, of toch niet, mijn dochter is inderdaad blond en ik ben er terecht fier op.

Ik heb van mijn eerste levensjaar zonder onderbreking, dankzij mijn ouders, deelgenomen aan de IJzerbedevaart, en daar ben ik ze tot op de dag van vandaag oprecht dankbaar voor. Al van jongs af zet ik me in voor het welslagen van de bedevaart, voor de vredesfietseling en voor de aanwezigheid van scouts op de bedevaart. Al meer dan 20 jaar volg ik de regieverga-deringen en werk ik daarin opbouwend mee. Al meer dan 20 jaar sta ik op de zaterdag voor- en zondag van de bedevaart als een zot te zwoegen om de bedevaart te laten slagen. En vanaf het ogenblik dat mijn dochter oud genoeg was om ergens toch maar iets mee te helpen heb ik haar daarvoor ingezet. Samen met wijlen Koen Baert heb ik het indertijd zelf zover gekre-gen dat de Vlaamse scouts de bedevaartweide uitkozen als duidings- en overnachtingsplaats voor een internationale wandeltocht ter gelegenheid van 75 jaar VVKSM. Meer dan 5000 internationale scouts die de bedevaartsite en de gedachte erachter leerden kennen lang voor er ook maar enige sprake was van " ten vrede ".

Ook al heeft de bedevaart, in mijn ogen, te veel van zijn ziel moeten prijsgeven, toch ben ik altijd trouw gebleven aan de afspraken, en heb ik het comité geen haarbreed in de weg gelegd. En dit alles met het vertrouwen dat dit ook een beetje mijn toren was, mijn weide, mijn bedevaart.
Maar te veel is te veel. Beweren dat mijn "blonde" dochter niet thuis hoort op een bedevaartaffiche omdat dit te veel gelijkenissen zou vertonen met de affiches van een politieke partij, dit gaat te ver. De bedevaartweide en de IJzertoren is eigendom van het comité, dat hebben we allemaal gezien in de cijfers die ons vorige zaterdag werden voorgelegd. Maar wat velen onder jullie blijken te vergeten, is waar dit allemaal vandaan komt. Ik heb niet de gezegende leeftijd om te zeggen dat dit alles mijn verdienste is, ver van. Maar jullie in het comité hebben dat recht ook niet. Dit alles is een deel van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd. Dit is geen bezit van een comité, dit is het algemeen bezit van de Vlaamse beweging. Dit is de verdienste van de vele Vlaamse gezinnen die ondanks alles, armoede, onbegrip, ellende, onderdrukking, repressie en verwijt e.v.a. trouw gebleven zijn aan de gedachte die uit de ideeën van de fronters is ontsproten, en die tot vandaag aan de basis ligt van onze nakende zelfstandigheid.
Dat de raad van betuur heeft beslist dat de bedevaart vanaf nu in vraag wordt gesteld en dat alle pistes wat naam, dag of uur betreft (een goed verstaander heeft maar een half woord nodig) bespreekbaar zijn doet mij in alle geval steigeren.

Het is diezelfde raad van bestuur die jaar na jaar aan de inhoud van de bedevaart heeft zitten knagen en op deze manier heel bewust mensen naar de overkant van de ijzer heeft geduwd. Dat na al die jaren we nu uit de resultaten moeten besluiten dat de bedevaart verlieslatend is, is iets wat het kleinste kind onder ons kon voorspellen. Jaar na jaar traditionele elementen uit de bedevaart schrappen, waardoor de oude getrouwen steeds meer afhaken, en dan verwon-derd zijn dat er minder aanwezigen zijn?
Nieuwe mensen voor de bedevaart trek je niet aan met een mooier affiche of een andere visie.
Bedevaarders behoudt men door de geest van het verleden en voorouders te appreciëren en niet de boeg om te gooien omdat één of andere politieke partij meer kans op subsidies geeft.
Voor mij hebben jullie afgedaan.
Ik heb jaar na jaar zitten vragen naar medewerkers uit de algemene vergadering.
Ik heb er nooit iemand van mogen ontmoeten op de dag voor, en op de bedevaart zelf.
Met een naamplaatje van het comité rondlopen op de bedevaart, als ze al aanwezig waren, is het enige wat sommigen onder jullie ooit hebben gepresteerd.

De symbolen van de Vlaamse frontsoldaten, de IJzertorensite en de bedevaartgedachte moe-ten voor iedereen in Vlaanderen toegankelijk zijn, van jong tot oud, van extremist tot softie, en ja waarom niet ook voor allochtonen, ik zal bij de eersten zijn om dit te onderschrijven. Het enige dat we van al deze mensen vragen is respect voor onze traditie, respect voor onze cultuur en ons gedachtegoed, eerbied voor onze vlag en voor ons streven naar onafhan-kelijkheid.
Wat het comité de laatste jaren aan het doen is, is een duidelijke selectie maken van wie er bij het clubje mag horen en wie niet. Van verzoening wil men al jaren niet meer horen in het comité, "ik ben nog liever onbeleefd en antwoord niet, dan met de mensen van de ijzerwake te gaan praten" zijn de woorden van onze voorzitter op een vraag tot dialoog. Waar is de slogan van "vrede vrijheid en verdraagzaamheid" in dit verhaal.

Dat de bedevaartweide niet meer vrij toegankelijk bleef, daar hebben we ons ondertussen reeds met verzoend. Iedereen, en zeker in de Vlaamse beweging, weet dat niets meer voor niets kan, en dat het onderhoud van de toren pakken geld kost en ook moet betaald worden. Daar ga je geen echte flamingant met afschrikken, maar misschien wel die verhoopte nieuwe bedevaarders of "ten vrede" gangers. Let wel, ooit loopt het vat wel ergens lek en blijft er alleen maar de site over, zonder enige subsidie of enige politieke ondersteuning want als het hen in Brussel te heet wordt trekken ze hun handen weg om hun eigen ziel te redden. Nu begrijp ik ten volle wat die verdienstelijke oud-comitéleden, zoals bijvoorbeeld Guido Moons, hebben bezield toen ze ooit hun lidmaatschap hebben opgezegd. Je mag er alvast komende bedevaart nog eens 25 trouwe bedevaarders aftrekken, ons zie je niet meer terug.

Ten slotte nog dit, ik verbied hierbij met aandrang dat een foto van mijn kinderen wordt gebruikt voor eender welk doel van het bedevaartcomité

Met Vlaamse groet,
Ward Robert