De preekstoel in de O.L.V.-kerk in Dendermonde: is de figuur die door de twee engelen vertrapt wordt, de profeet Mohamed of niet?
BRUSSEL - De Turkse krant Yeniçag opende vrijdag met nieuws uit België. Het onderstel van de preekstoel in de Onze-Lieve-Vrouwkerk van Dendermonde zou de profeet Mohamed afbeelden, vertrappeld door twee engelen.
Van onze redactrice
'Maak een einde aan deze zwijnerij', kopte de Turkse krant Yeniçag op haar voorpagina. Het dagblad verwijst naar een houten sculptuur in de Onze-Lieve-Vrouwkerk van Dendermonde. Het gaat om een laat-17de-eeuwse preekstoel gedragen door twee vrouwelijke engelen die een oosters ogende man, met een boek in zijn hand, vertrappelen.
Volgens de website The Brussels Journal, waaruit de Turkse krant haar informatie heeft, gaat het om de profeet Mohamed. De sculptuur zou de triomf van het christendom op de islam symboliseren, staat op de website gerund door Paul Beliën, conservatief boegbeeld en echtgenoot van Vlaams-Belangpolitica Alexandra Colen.
De Turken zijn boos en zien het als de zoveelste belediging in het rijtje, na de Deense cartoonkwestie, de anti-islamfilm van Geert Wilders en de uitlatingen van paus Benedictus XVI over de profeet. De krant verwijst nog naar de commentaren die op dezelfde site gepost zijn, waar Mohamed als narcistisch bestempeld wordt.
Wat is er van waar? 'Het gaat om een houten preekstoel uit 1685', zegt Aimé Stroobants, de conservator van de Onze-Lieve-Vrouwkerk. 'De preekstoel, die symbool staat voor het geloof, wordt gedragen door twee engelen. Zij vertrappelen een oosters uitziende man die het ongeloof moet symboliseren. Het gaat niet om de profeet Mohamed', benadrukt Stroobants. 'Uit een studie van de klederdracht en het hoofddeksel van de man, blijkt het veeleer om een Perzische figuur te gaan. De profeet, dat weten we, komt van het Arabische schiereiland.'
'Het kon trouwens even goed om een Jood gaan', voegt hij er nog aan toe.'
De conservator begrijpt de heisa niet. 'Vorig jaar kregen we een delegatie van het Vlaams Belang op bezoek met een meer dan gezonde belangstelling voor dezelfde sculptuur.'
Hij relativeert het allemaal en vindt dat we het in zijn tijd moeten zien. 'Het is spijkers op laag water zoeken, langs beide zijden. Het gaat om een stuk van onze geschiedenis. Dat moeten we laten rusten. Hoe moeten we anders de kolonisatie afbeelden als voortaan mensen reageren tegen de negatieve beeldvorming van negers of indianen?'
Ook voor moslims geeft hij dezelfde signaal: 'Uit een collectie van islamitische kunst door de eeuwen heen blijkt dat afbeeldingen van Mohamed altijd al hebben bestaan. Dat kan steeds minder. We moeten ons richten op vandaag en de dingen die we gemeenschappelijk hebben. Er zijn weinig verschillen tussen de islam en het christendom.'
Ook de Dendermondse burgemeester Piet Buyse (CD&V) haast zich om te benadrukken dat het om typische iconografie van die tijd gaat 'waarbij de engelen het geloof torsen en onderaan de preekstoel het ongeloof gesymboliseerd wordt. Hier via een oosters ogende man, maar het kon evengoed om een draak of een slang gaan'. De burgemeester beklemtoont nog dat het niet de bedoeling is iemand te beledigen.
Bij de afbeelding van de Dendermondse preekstoel en de bijbehorende tekst staat dat dit bericht gepost is door Matthias Storme. Deze Leuvense hoogleraar en lid van N-VA is een bekende stem in ethisch conservatief Vlaanderen. Hij laat te pas en te onpas zijn licht schijnen over tal van maatschappelijke thema's gaande van migranten en de islam tot Brussel-Halle-Vilvoorde. Toen we hem opbelden, zei hij dat niet hij het bericht gepost heeft omdat hij 'nog geen log-in voor de site had'.
Hij is wel degene die de afbeelding doorspeelde aan The Brussels Journal. 'Dat dateert van de tijd van de cartoonkwestie en de hele discussie of afbeeldingen in de islam wel of niet konden. De site zombitime.com verzamelde historische afbeeldingen van Mohamed. Ook deze uit de kerk in Dendermonde stond op die site.'
Ook van de bijbehorende tekst, waarin in het Engels te lezen staat dat het om 'een persoon, onderworpen door de engelen en die een koran in zijn handen heeft en waarvan verondersteld wordt dat het om Mohamed gaat' distantieert Matthias Storme zich. 'Ook die tekst komt van de site zombitime.com.'
Hoe hij het dan zelf interpreteert? 'Het gaat wel degelijk om een moslim. Niet noodzakelijk om de profeet. Het zou evengoed om een imam, moefti (islamitische rechtsgeleerde, red.) of gewone moslim kunnen gaan.' Op de interpretatie van de Dendermondse burgemeester dat het om de symbolisering van het ongeloof gaat en niet om moslims, antwoordt Storme dat in die tijd de moslim dé verpersoonlijking was van de ongelovige.
'De context van toen is die van het Beleg van Wenen, waarbij de Ottomanen en de islam voor de tweede keer aan de poorten van Wenen stonden. In die tijd was islam de grote vijand. De ongelovige werd toen afgebeeld als een oriëntaals type en dus als moslim.' Storme liet later nog weten dat in de iconografie van christelijke kerken de ongelovige ook wel gesymboliseerd werd via profeten van het Oud Testament, als Joden dus. Of nog als vrouwen of als Vikingen of Germanen.
Of dit nog een staartje krijgt in Turkije, legden we voor aan de Turkse journalist Fikret Aydemir. 'Yeniçag is een nationalistische en racistische krant met een kleine oplage van 50.000 exemplaren. De krant wordt niet ernstig genomen door andere media omdat ze probeert te scoren met het opblazen van futiliteiten.'
Er sagt: "Zeig mir doch, was Mohammed Neues gebracht hat und da wirst du nur Schlechtes und Inhumanes finden wie dies, daß er vorgeschrieben hat, den Glauben, den er predigte, durch das Schwert zu verbreiten“.
.jpg)
